Het Vrijheidskwartiertje
In het Vrijheidskwartiertje praten Vincent Bijlo en Hein van Beek een kwartier over vrijheid. Hiermee plegen we het dagelijkse onderhoud aan onze democratie en onze rechtsstaat.
Vincent Bijlo en Hein van Beek praten per podcast met hen die zich inzetten of hebben ingezet voor vrijheid. Denk daarbij aan veteranen, vluchtelingen, politici, kunstenaars en wetenschappers. En uiteraard laten we ook scholieren die zich met dit thema bezighouden aan het woord. Zij zijn het immers die de verhalen over oorlog en vrede en vrijheid binnenkort moeten doorgeven.

AFLEVERINGEN

> LUISTER NAAR DE PODCAST S1/44
Over het Vrijheidskwartier en Visum Mundi in Wageningen
In de laatste aflevering van dit seizoen bevinden we ons in het hart van het Vrijheidskwartier in Wageningen. Thera Westerhoud, programmaleider van Stichting Nationaal Vrijheidskwartier geeft ons een rondleiding door Visum Mundi, gevestigd in het gebouw van de voormalige aula van Wageningen University and Research.
Lees meer
Dan hebben we het even over de Escape Room, die je, eenmaal binnen, alleen maar kunt verlaten door opdrachten uit te voeren waarvoor je sleutels naar de vrijheid kunt verdienen.
Vervolgens gaan we naar boven, naar het Schermtheater, waar op de dag van opname in het kader van Vrijheidskwartier In Concert een optreden zal plaatsvinden van het Alma Quartet, het strijkkwartet van het Concertgebouworkest. Het thema van het concert is propaganda en fake news. Het kwartet speelt werken van de componisten Korngold en Shostakovitsch, begeleid door beelden uit de nazi-film Triumph des Willen van Leni Riefenstahl.
We spreken tijdens het repeteren en soundchecken met Kilian van Rooij, medebedenker van de concerten, documentairefilmmaker Jessica Gorter, al eerder bij ons te gast en Marc Daniel van Biemen, violist in het Alma Quartet.
Ales over de Nationale Bevrijdingsverhalen vind je op www.bevrijdingsverhalen.nl
Info over Visum Mundi op www.visummundi.nl

> LUISTER NAAR DE PODCAST S1/43
Over de geschiedenis van de Molukkers met schrijfster Sylvia Pessireron
We praten met de Nederlands-Molukse schrijfster Sylvia Pessireron. Ze werd in 1958 geboren in Breskens, in het Molukse woonoord De Haven, dat doorgaans werd aangeduid als het ‘Ambonezenkamp’. Hier heeft zij haar eerste levensjaren doorgebracht.
Lees meer
Toen zij meer dan vijftig jaar later haar eerste roman schreef, verwerkte zij daarin de herinneringen aan haar jeugd in Zeeland. Sylvia is de jongste in een gezin met elf kinderen. Haar ouders kwamen uit een dorpje aan de zuidkust van Seram, niet ver van Ambon. Haar vader was sergeant in het Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger (KNIL).
Sylvia’s moeder vertelde haar elke dag een verhaal, om alles dat de Molukkers in Nederland was overkomen door te geven.
We praten over haar jeugd, over de belazering van de Molukkers door de Nederlandse overheid, over de wanhoop en de woede van haar generatie, die leidde tot een aantal gewelddadige acties en over de jaren daarna. Leeft het ideaal van de Vrije Republiek der Molukken nog?

> LUISTER NAAR DE PODCAST S1/42
Schrijver/fotograaf Ingeborg Kriegsman over haar boek ‘Hoop op de Toekomst’
We praten met schrijver/fotograaf Ingeborg Kriegsman over de enorme stroom Belgische vluchtelingen die na het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog naar het neutrale Nederland kwam. Ingeborg schreef het boek ‘Hoop Op Toekomst’. Verhalen van Belgische vluchtelingen en geïnterneerden die zij publiceerden tijdens hun verblijf in Nederland gedurende de Eerste Wereldoorlog.
Lees meer
Het boek is geschreven aan de hand van de kranten die de Belgische vluchtelingen zelf hebben gepubliceerd tijdens hun opvang in vluchtoorden en interneringskampen in Nederland. Het bevat fragmenten uit de kranten die letterlijk zijn overgenomen, in de schrijfstijl van honderd jaar geleden. Diverse onderwerpen komen aan bod; over de oorlog maar ook over het dagelijks leven.
Tot slot beschrijft Ingeborg ons hoe een Belgisch vluchtoord op de hei bij Ede er uitzag.
Alle info over het boek ‘Hoop Op Toekomst’ vind je op https://www.ingeborgkriegsman.com/hoop-op-toekomst/

> LUISTER NAAR DE PODCAST S1/41
Filmmaker Jessica Gorter over het Rusland van nu en haar film The Dimitriev Affair
We praten met filmmaker Jessica Gorter. Ze studeerde regie-documentaire en montage aan de Nederlandse Televisie Academie in Amsterdam.
Lees meer
In haar jeugd woonde ze enkele jaren in de VS en na haar studie verbleef ze langere tijd in Rusland. Haar bekroonde films worden veelvuldig in binnen- en buiteland vertoond. Ze brak internationaal door in 2011 met 900 Dagen, over mythe en werkelijkheid van de blokkade van Leningrad. Haar films zijn nooit eenduidig en kenmerken zich door haar visuele en eigen stijl. Haar nieuwste film, The Dimitriev Affair, gaat over Joeri Dimitriev, een Rus die een aantal massagraven uit het Stalintijdperk blootlegde. Hij gaf naamloze doden die er lagen hun identiteit weer terug.
De film is te zien op de site van 2Doc: https://www.2doc.nl/documentaires/collecties/makers/jessica-gorter.html

> LUISTER NAAR DE PODCAST S01/40 opgenomen in Hotel De Wereld
Ontwikkelingen bij de Stichting Koopvaardijpersoneel 1940-1945
Vandaag spreken we voor de tweede maal met Hubert Nijgh, sinds 2021 voorzitter van Stichting Koopvaardijpersoneel 1940-1945. De stichting vraagt aandacht voor de erkenning en waardering van de rol die de Nederlandse koopvaardij speelde in de Tweede Wereldoorlog.
Lees meer
Dat doet zij door verhalen te verzamelen, het belang van de moed van de zeelieden voor onze vrijheid te benadrukken en het opzetten van een bekroonde databank.
Hubert praat ons bij over naar boven gekomen verhalen van nabestaanden en maakt ons deelgenoot van zijn dromen omtrent het werk van de stichting.
Alles over de stichting vind je op www.koopvaardijpersoneel40-45.nl

> LUISTER NAAR DE PODCAST S01/39 opgenomen in Hotel De Wereld
Over daders van misdaden tegen de menselijkheid
We praten met Bart Nauta. Hij is onderzoeker bij het ARQ Kenniscentrum Oorlog, Vervolging en Geweld. Hij onderzoekt de psychosociale nasleep van daderschap. Genocide en misdaden tegen de menselijkheid hebben in de twintigste en eenentwintigste eeuw het leven van miljoenen onschuldige mensen gekost.
Lees meer
Duizenden daders waren direct of indirect betrokken bij massaal geweld tegen ongewapende burgers. In wetenschappelijk onderzoek is er opvallend weinig bekend over wat er met daders gebeurt na geweld. Hoe gaan daders om met de misdaden die ze hebben begaan? Hoe re-integreren ze in hun gemeenschappen? En wat kan Bart’s onderzoek bijdragen aan het voorkomen van misdaden tegen de menselijkheid?

> LUISTER NAAR DE PODCAST S01/38 opgenomen in Hotel De Wereld
Over de twee opgejaagde Joodse zussen Esther en Betje Cohen
We praten met Jaap Meijer, hij schreef het boek Een Lint Van Wanhoop, naar aanleiding van een verhaal dat hij hoorde van zijn oom. Het ging over twee zussen die in de Tweede Wereldoorlog op de vlucht waren van onderduikadres naar onderduikadres.
Lees meer
Uiteindelijk, toen niemand ze nog kon of wilde helpen, verdwenen ze. Jaap gaf ze 68 jaar later hun namen terug, Esther en Betje Cohen.
Het boek Een Lint van Wanhoop is te bestellen via: www.joodserfgoedwageningen.nl/een-lint-van-wanhoop/

> LUISTER NAAR DE PODCAST S01/37 opgenomen in Hotel De Wereld
Over de Wageningse Aula met Laura de Kaper
In februari 2024 leidde Laura de Kaper ons rond door de monumentale voormalige aula van de Universiteit Wageningen. Hier tekenden de Duitsers en de Geallieerden op 6 mei 1945 de uitgewerkte capitulatievoorwaarden.
Lees meer
De Aula, vlak naast de binnenstad van Wageningen, is niet alleen bijzonder
vanwege zijn architectuur maar ook vanwege zijn betekenis. Hij symboliseert de verbinding tussen de Wageningse ingenieurs en het is een plek waar veel mensen persoonlijke hoogtepunten bereikt en gevierd hebben: vele duizenden buluitreikingen en promoties hebben hier
plaatsgevonden.
De verbouwing was ten tijde van de opname in volle gang, er werd een café en twee zeer bijzondere bioscoopzalen gerealiseerd, die alles te maken hebben met het Wageningse Vrijheidskwartier.
Voor de actuele stand van zaken rondom de Aula kun je even kijken op www.vrijheidskwartier.nl

Over de betekenis van Wageningen voor de vrijheid met burgemeester Floor Vermeulen
We praten vandaag vanuit Hotel De Wereld in Wageningen met Floor Vermeulen, hij is sinds juni 2021 burgemeester van deze stad van de vrijheid.
Lees meer
Wat heeft Wageningen Nederland, Europa en de wereld te bieden? Hoe hou je het vuur van de vrijheid ook de rest van het jaar brandend en hoe interesseer je de jeugd?

Over de SS Turnhal uit 1943
We zijn in Ellecom in de Turnhal die de SS in de Tweede Wereldoorlog liet bouwen op landgoed Avegoor. Het werd hier vroeger de Hel van Ellecom genoemd. 142 Joodse mannen werden hier te werk gesteld om onder vreselijke omstandigheden een sportterrein aan te leggen en de grond gereed te maken voor de bouw van de Turnhal.
Lees meer
We praten met lokaal historicus John Striker en met Suzanne Her Harmsel en Anne van den Hul van BOEI. BOEI is een non-profitorganisatie die is gespecialiseerd in de herbestemming van industrieel, agrarisch en religieus erfgoed.
Suzanne is ontwikkelingsmanager, ze vertelt over hoe je zo’n beladen hal als deze in nauw overleg met inwoners van het dorp Ellecom weer nieuw leven in zou kunnen blazen.
Anne is Manager Funding bij BOEI, met haar hebben we het over een aantal andere interessante gebouwen die een nieuw leven wordt gegeven.
Met John praten we over de geschiedenis van de hal, die na de oorlog oa dienst heeft gedaan als vakantieverblijf en tennisbaan.
Alles over BOEI vind je op www.boei.nl

Over de Stingerbol in Ede, de Koude Oorlog en de Bescherming Bevolking
We zijn in de Stingerbol in Ede. Deze bol was tijdens de Koude Oorlog één groot projectiescherm, waarop beelden van vijandelijke vliegtuigen werden getoond. Dienstplichtigen oefenden in het uit de lucht schieten van die vliegtuigen met Stingerraketten, die vanaf de schouder worden afgeschoten.
Lees meer
> LUISTER NAAR DE PODCAST S01/E34 opgenomen in Hotel De Wereld
Over de Stingerbol in Ede, de Koude Oorlog en de Bescherming Bevolking
We zijn in de Stingerbol in Ede. Deze bol was tijdens de Koude Oorlog één groot projectiescherm, waarop beelden van vijandelijke vliegtuigen werden getoond. Dienstplichtigen oefenden in het uit de lucht schieten van die vliegtuigen met Stingerraketten, die vanaf de schouder worden afgeschoten.

> LUISTER NAAR DE PODCAST S01/E33 opgenomen in Hotel De Wereld
Over het belang van spreken over oorlogsleed met Mady Paternostre
De naam Mady komt van het Duitse Mädeln. Haar oma van moeders kant was Duitse en was in de Tweede Wereldoorlog getrouwd met een Haagse aannemer, haar opa.
Lees meer
De bol is nu Verdedigingserfgoed. In het weekend van 19-21 april 2024 vindt er een pupup-expositie plaats, Lessen uit de Koude Oorlog. We praten met gastconservator Ed van Seters, creatief producent en oprichter van Stichting Stingerbol Daan Overeem en fotograaf Martin Bruining die een aantal lanceerplaatsen van Sovjetkernwapens fotografeerde. Alles over de Stingerbol vind je op www.stingerbol.nl

Over de Joodse jongens Edo en Lex Hornemann
We praten met Martijn Docters. Toen hij ongeveer acht jaar was, ging hij met zijn ouders en opa op bezoek bij zijn tante. Dan ging het over de onderduik van zijn opa en soms hoorde hij de namen Edo en Lexje vallen.
Lees meer
Maar als hij er dan bij kwam staan, vielen al die gesprekken over de oorlog stil. Alsof hij dat niet mocht weten… En daarom is hij later alles gaan uitzoeken over zijn neefjes Edo en Lexje Hornemann. Hij laat ons horen hoe hij over ze vertelt op scholen, tijdens gastlessen die hij geeft namens het landelijk centrum Na de Oorlog. Zijn droom is een permanent Hornemannhuis in Eindhoven, waar deze en nog veel meer verhalen die verteld moeten worden een onderdak krijgen. Er is nu een voorlopige locatie. Alles daarover lees je op www.hethornemannhuis.nl

Over Nationaal Monument Kamp Vught
We praten met Jeroen van den Eijnde, directeur van Nationaal Monument Kamp Vught. Dat is een herinneringscentrum dat zich sinds 1990 bevindt op het terrein van het voormalige concentratiekamp Vught, dat in 1942 gebouwd werd.
Lees meer
Alles over Kamp Vught vind je op www.nmkampvught.nl

Met Rosanne Kropman over Het Donkerste Donker, vernietigingskamp Sobibor
We praten met onderzoeksjournalist Rosanne Kropman. Ze werkt oa voor Follow The Money, de Volkskrant en Trouw. Vorig jaar schreef ze het boek Het Donkerste Donker, een geschiedenis van Sobibor.
Lees meer

Over Herinneringscentrum Kamp Westerbork met Bertien Minco
Bertien Minco is sinds mei 2022 algemeen directeur van Herinneringscentrum Kamp Westerbork. Kamp Westerbork was in de Tweede wereldoorlog een doorgangskamp.
Daar werden Joden, Roma en Sinti bijeen bebracht, die vervolgens op transport werden gesteld naar de vernietigingskampen.
Lees meer
Alle informatie over het Herinneringscentrum vind je op www.kampwesterbork.nl